بازارچه چشم و چراغ

محل اجراي اين پروژه به مساحت 571 متر مربع در بين منطقه تاريخي و در مجاورت “گنبد سبز” ، ميراث برجسته معماري با سابقه 400 ساله است. گنبد سبز از آنجايي که مقبره يک عارف مشهور صفوي – شيخ محمد مومن- و يک محل اجتماع اجتماعي است ، در بين مردم بسيار مورد احترام است. تحولات جديد بناهاي بلند در مجاورت اين مقبره ، بدون در نظر گرفتن منافع عمومي ، موجب بي اعتبار شدن در حرمت مجاور و صميمانه آن شده است.
از طرف ديگر، با توجه به هدف تجاري مشتري براي زمين و بدون شک سود حداکثر پيش بيني شده آنها ،اختلاف نظر جدي بين انتظار مشتري از شخصيت ساختمان و اطراف آن ، به ويژه گنبد سبز ، بوجود آمد. بدون ايجاد گفتگو ، اين اختلافات چيزي جز تأثيرات منفي مالي نبود. بنابراين ، يکي از مشکلات اصلي در طراحي ساختمان اين بود که چگونه امکان گفتگو بين مکان و نگراني هاي فزاينده محيط و بافت آن فراهم شود. به گونه اي که بتواند در کنار کارکردهاي تجاري خود ، در روحيه فرهنگي جاي بگيرد.
استراتژي ها: با وجود اينکه شهرداري فقط يک ساختمان سه طبقه را مجوز مي دهد ، حتي مي توانستند طبق ضوابط و مقررات ، مجوز دو طبقه ديگر را نيز خريداري کنند. در موقعيت مکاني حساس که احداث ساختمان با سه طبقه تجاري بلندتر از گنبد سبز مي شود ، نه تنها از گرفتن دو طبقه اضافي امتناع کردند.
براي تحقق بخشيدن به تقاضاي مشتري و کنترل مقياس ، با توجه به شکل و رابطه زمين ، ساختمان ديگر در داخل زمين تعبيه شده است. علاوه بر اين ، از اين ميدان که ساختمان ميراث در آن قرار داشت ، بازپرداختي به آن داده شد. علاوه بر اين ، با کنترل لبه ، داخل ساختمان کاملاً شفاف و يکپارچه است در حالي که قسمت بيروني کاملاً با حداقل باز کردن ساخته شده است. بعداً ، با استفاده از چندين وُيد براي حفظ ميزان نفوذ صدا از بالا به پايين ، فرم شفاف و روان در داخل بدست آمد. اين برخلاف نوع شناسي معمول گذر بود و تلاشي براي ايجاد نوع جديدي از بازار معاصر بود. در پايان ، يکپارچگي مکاني ، استمرار ديداري و سياليت و انتقال نور از دستاوردهاي اين استراتژي بودند.
تلاش براي ايجاد شعله ور گفت و گو بين ساختمان و زمين ، باعث مي شود بازارچه چشمه چراغ بحراني در مورد تخريب هاي گسترده در منطقه تاريخي و ميراث معماري ارزشمند آن باشد. اين تحولات شهري موجود در مشهد نتايج مخربي به همراه داشته است. آجر از يک طرف به دليل نوسازي شهري اخير در مشهد ، يک ماده ارزان قيمت محسوب مي شد. از طرف ديگر ، در نتيجه تخريب گسترده ميراث معماري در منطقه تاريخي ، آجر مانند زباله دور ريخته مي شود. در نتيجه ، براي نمايان ساختن عملکرد انتقاد ، طراحان با اجراي دفع آجرهاي تاريخي به تصميم نهايي براي ساختن کل فرم بازار (به ويژه در حاشيه داخل و خارج) رسيدند. تعداد آجرهاي 230000 – قدمتي 60-300 ساله – از منطقه تاريخي ، مساحت 1000 هکتار خارج شده است. اين امر قطعا بدون کمک مردم حاصل نميشد. با توجه به چالش هاي فني ، تفاوت هاي واضح بين آجر در اندازه ، رنگ و بافت؛ اين پروژه توسط “محافظه کاران” انجام شده است.

معماري: استوديو آبار

موقعيت: ايران، مشهد، خراسان رضوي

معمار اصلي: جواد خدايي

مساحت: 2654 متر مربع

سال: 1397